[ Pobierz całość w formacie PDF ]

76/103
de anno 1602 describi coepti. " Z processu kanon-
izacyi ś. Jana Kantego rękop. EE. IV. 2. str. 1378,
a w drukowanem Positio super dubio an sententta
Mmi Episc. Laod. i t. d. Romae 1675 fol. Cracoviae
1676 fol. str. 102.
14.
Piasecki Chronica ed. Crac. 1648. str. 222.
Amstelod. str. 188. Kiedy Bernard Maciejowski, ży-
czliwszy Jezuitom niż inni biskupi, za ich pośred-
nictwem w r. 1600 biskupstwo krakowskie otrzy-
mał, Jan Tarnowski, biskup pozn., jezuicie Skardze,
który mu imieniem królewskiem ofiarował ku-
jawskie biskupstwo, cierpkie uczynił wyrzuty, iż,
przez jego tudzież innych Jezuitów intrygi, minęła
go infuła krakowska. Jezuici bowiem, pisze tenże
Piasecki, podówczas nietylko świeckie ale i
duchowne rozdawali godności. Jakich zaś zasad
trzymał się Zygmunt III w rozdawaniu świeckim
panom urzędów i zaszczytów, dowiadujemy się z
listów kardynała D'Ossat (Lettres. Amsterd. 1732.
T. IV. str. 459). Tam bowiem czytamy, że Aldo-
brandini (póz
niej Klemens VIII, papież) będąc w
tym czasie legatem w Polsce, prosił króla, żeby
na panów, od wiary ojców odpadłych, żadnych nie
zlewał zaszczytów ani urzędów im nie dawał, za-
pewniając, że po p. Bogu jestto najpewniejszy do
77/103
nawrócenia ich środek. Król poszedł za tą radą i
póz
niej przekonawszy się o jej pomyślnym skutku,
doradzcy wielokrotnie za nię dziękował.
15.
Parliculas reliquiarum ipsius (Joannis Cantii)
tanquam sacra pignora in oratorio Congreg. B.
Mariae Virginis domus ipsorum (Soc. Jesu) profes-
sae assrvari dixit; tum quod in menstrua sancto-
rum patronorum distributione, qui ad initium cu-
jusque mensis sorte ex urna singulis sodalibus
dandi extrahuntur, ejus quoque nomen mulloties
scriptum, mense Decembri, quo obiit, a pluribus
jam annis extrahilur, morę aliorum sanctorum
cum Christo in coelo regnantium. Z processu kan-
onizacyi ś. Jana Kantego w r. 1629 uczynionego,
zeznanie jezuity Fryd. Szembeka, niegdyś ucznia
Uniwersytetu jagiellońskiego, a póz
niej najzacięt-
szego jego przeciwnika. Kopia tego processu w r.
1716 za biskupa A
ubieńskiego z polecenia Roty
Rzymskiej przepisana, znajduje się w bibliotece
uniwersyteckiej pod znakami EE. VI. 5. gdzie zob.
132 i 133 f. r.  Zwyczaj obierania sobie co
miesiąc jakiegoś świętego za szczególny cel
całomiesięcznych modłów, najprzód przez ś. Fran-
ciszka Borgiasza niegdyś księcia Gandyi, a póz
niej
trzeciego jezuickiego generała, używany, za-
78/103
prowadzili u siebie Jezuici; a potem swoim przykła-
dem w zakonach, na dworze i w całym narodzie
upowszechnili. Jezuita Quadrantinus w Speculum
pietalis str. 102, a za nim Kwiatkiewicz w
Rocznych dziejach kościelnych str. 802. pod r.
1598 pisze o królowej Annie, Zygmunta IIIgo
żonie, "iż miała ten zwyczaj i dwór jej wszytek, że
na każdego miesiąca początku, patrona którego
z świętych tegoż miesiąca sobie trafunkiem abo
przez zwyczajną sorticyą przybierała. "Do
każdego z miesięcznych patronów dołączano
drukowane jakieś zdanie z doktorów kościoła lub
innych duchownych pisarzy, któregoby codzienne
rozważanie było pobudką do starania się o naby-
cie cnoty przez nie zaleconej; nadto oznaczano
za kogo w tym miesiącu szczególniej modlić się
należało. (Honor Najśw. Maryi; w Kaliszu 1741.
8. str. 384;. A kiedy w r. 1609 w listopadzie na
kartkach modlitwom jezuickiego bractwa Uniwer-
sytet krakowski polecających, zamiast wyrazów
pro Universitale Cracoviensi, przez chęć
doskwierania, Jezuici pro viniversitate Cracov.
wydrukowali, okoliczność ta do wielkich
nieporozumień między nimi a Szkołą jagiellońską
była powodem. Wielewicki l. c. str. 388.
16.
79/103
Inni patronowie byli: Karol Borromeusz,
biskupów, prałatów i prawników; Ignacy Lojola
teologów;. Kosmas medyków; Stanisław Kostka
mowców, humanistów, i wszystkich miłośników
nauk; Kazimierz, królewicz polski, paniąt (pro
magnatum filiis, magis videndi quam studendi
causa, Cracoviae manentibus); Eleazar wszystkich
dworzan, rzeczników i do kancellaryi królewskiej
lub grodzkiej należących. Z Acta processus canon-
izationis B. Joh. Cantii. Rękopism w bibliotece uni-
wersyteckiej zachowany pod EE. IV. 2. str. 1378
i następne, tudzież z wydanej dwukrotnie Positio
super dubio an sententia Illmi Episc. Laod. i t.
d. Romae 1675 i Crac. 1676 f. str. 102, także
Compendium hisloriae Congregationis Nobilium.
Crac. typis Univ. 1744. 4, str. 38; ale tu ów przy-
czynek przy wzmiance o ś. Kazimierzu uczyniony,
z obawy żeby paniąt nie obraził, polityka jezuicka
opuściła.
17.
Siejkowski w swojej Z
wiątnicy Pańskiej str. 44,
podaje, jakoby dominikan Albert Sękowski
(+1609) pierwszy w Polsce zaprowadził publiczne
odprawianie Różańca ś., i to w Lublinie był uczynił,
jak się przekonywam z książki Modus publice per
choros recitandi Rosarium B. V. Mariae introductus
80/103
primum Romae ad Minercam deinde in Polonia ad
aedes Ord. FF. Praed. S. Stanislao dicatas. wyd. r.
1628. 12. W r. następnym przedrukował tę książkę
z opuszczeniem Encomia Rosarii dla użytku młodzi
akad. Crac. typis Ant. Wosiński 1629. 12. Fr. Va-
lerianus Lit(huanides)'. S. T. D. Ord. Praed. Praes-
idens utriusque Archiconfr. et Congreg. Oratorii
Academ. Wszakże w Polsce a najprzód w Krakowie
pierwszy Bartłomiej z Przemyśla, kazn. zwyczajny,
zaprowadził to bractwo, jak się pokazuje z księgi
wpisów, gdzie się na czele w ten sposób zapisał:
Ego Fr. Bartholomaeus Praemisliensis, s. Theologi-
ae baccalaureus, pro tunc praedicator ordinarius
conventus Cracoviensis SS. Trinitatis, primus
fundator in Polonia hujus sanctissimae confrater-
nitatis, me huic societatiindignum adscribo.
18.
Wielewicki l. c. str. 595. Tytuł Halickiego mowy
jest następujący: Thronus Salomonis ex umbra in
veritatem die sacro Nativitat. Beatiss. Genitricis
Dei V. M. in Oratorio Rosarii Acad. Crac. ad aedern [ Pobierz całość w formacie PDF ]