[ Pobierz całość w formacie PDF ]

do niego!
W reducie tymczasem powstała straszna wrzawa, krzyki, granie na trąbkach, nawoływanie,
co wszystko świadczyło, że reduta nie wyleciała w powietrze i w rzeczy samej, niestety!, nie
wyleciała...
 Ale jakże to być mogło!  porwał się znów Wiertelewicz  chyba prochów w loszku nie
było?
 Nie, obywatelu gwardzisto  odrzekł na to Gugenmus  proch był, być musiał, skoro wy-
buch nastąpił, tylko tego prochu było tak niewiele, że szkody Prusakom nie zrobił. Gdy dym
opadł, cofając się widzieliśmy szaniec poszarpany nieco, ale bądz
co bądz
stojący. Być może,
iż do tego przyczyniła się jego budowa mocna, z gliny, która stwardniała pod wpływem słońca
jak głaz i silny opór stawiła wybuchowi.
 No! no! no!  dziwił się Wiertelewicz  ani chybi, że prochu było tam mało, może jedna
beczułka, a może tylko kilka funtów. Ojojoj! szkoda było naszego zachodu.
 Zapewne że szkoda, ale któż mógł to przewidzieć? Powiedz, obywatelu, czy mógł to kto-
kolwiek przewidzieć? Byłeś ranny, nieprzytomny, zlany krwią, ale ksiądz Karolewicz wołał,
że żyjesz i niósł cię z obywatelem Wieprzowskim, a my trzej, to jest ja, Gugenmus, obywatel
Tomasz Landikier i obywatel Franciszek Wiśniewski, zasłanialiśmy ten odwrót bohaterski. Na
szańcu zaroiło się od Prusaków i rozpoczęli do nas gęsty ogień, zrazu karabinowy, a potem
nawet armatni. Odpowiadaliśmy im z naszych trzech karabinów, jakeśmy mogli, a jestem
pewny, żem grankulkami z mej strzelby sprzątnął jakiegoś krzyczącego głośno oficera pru-
skiego. Tak, stawiliśmy bohaterski opór! Ale, niestety, pruska kula urwała drugie ucho oby-
watelowi gwardziście Tomaszowi, jedyne, jakie mu pozostało i teraz biedak nie ma wcale
uszu; zerwała i uniosła czapkę obywatelowi księdzu, trzecią już z rzędu w ciągu tego czasu...
Na szczęście dostaliśmy się do zboża, potem między krzaki i żywi dotarliśmy do zabudo-
wań krewniaka obywatela Wieprzowskiego. Tu wyrwaliśmy z parkanu parę desek, ułożyliśmy
ciebie, obywatelu, ciągle omdlałego i spiesznie wyruszyliśmy dalej, bo lękaliśmy się, że Pru-
sacy mogą za nami w pogoń wysłać swych kirasjerów. Ale i ta obawa wkrótce znikła, gdy na
huk strzałów pruskich wszystkie nasze szańce i okopy rozpoczęły ogień armatni. Huk był tak
straszny, że go nigdy w życiu nie zapomnę. Możesz sobie, obywatelu, wyobrazić, jakie nie-
bezpieczeństwo nam groziło, bo i od kul swoich i od pruskich, ale Bóg, który dzierży w swym
ręku losy ludzkie, nie pozwolił, byśmy zginęli. Ocaleliśmy i co najważniejsza, ocaliliśmy cie-
bie także.Tu Gugenmus przerwał i otarł pot z czoła. A właśnie roztworzyły się drzwi i wszedł
ksiądz Karolewicz wołając z proga:
 Jacuś! jak się masz?
69
ROZDZIAA
XXII
Jak biedny Wiertelewicz umierał przy dz
więku starej pieśni konfederac-
kiej.
Ale poczciwy Jacuś z
le się miał, niestety! Doktor Drozdowski i siostra Anastazja, opatru-
jąc mu ranę co dzień, kiwali bardzo znacząco głowami i widocznie byli mocno zaniepokojeni
stanem chorego. Na nieszczęście wraz z poczynającym się sierpniem zapanowały niezwykłe
gorąca i susze, które wprawdzie dręczyły mocno Prusaków oblegających Warszawę, bo im
wody po obozach brakło i jez
dzić po nią musieli daleko, ale także z
le wpływały na ranę
Wiertelewicza.
On sam tego nie spostrzegał i był jak najlepszej myśli. Ucieszył się niezmiernie, gdy mu w
parę dni po wyprawie ksiądz Karolewicz przyniósł  Gazetę Warszawską , w której wydruko-
wany był rozkaz dzienny do wojska narodowego samego Naczelnika. W rozkazie tym opisana
była wyprawa  sześciu bohaterów , jak ich nazywano, pod szaniec wolski i wymienione były
ich nazwiska. Wszyscy oni obdarzeni zostali pierścieniami od Naczelnika z napisem:  Ojczy-
zna obrońcy swemu .
W kilka dni potem otrzymał Jacuś patent na oficera gwardii narodowej, podpisany przez
samego Naczelnika.
Sława jego i jego towarzyszy rozbiegła się po całej Warszawie, odwiedzało go też ciągle
mnóstwo osób, jak ks. Hugo Kołłątaj, jak pan Wyssogota Zakrzewski, prezydent Warszawy,
jak jenerał Orłowski, komendant miasta. Mnóstwo dam obdarzało go łakociami, cienką bieli-
zną, szarpiami i różnymi podarunkami.
 Ojoj!  mówił śmiejąc się  już mi teraz ptasiego chyba mleka brakuje.
Najmilszymi jednak były dlań odwiedziny jego towarzyszy, którzy co dzień doń zaglądali i
przynosili mu nowiny z miasta i wieści o oblężeniu. %7łartował sobie z nich, śmiał się z księdza
Karolewicza, gdy zjawił się u niego w nowej czapce aksamitnej.
 Ja żebym był na miejscu księdza  mówił  tobym sobie kazał rzemyki przyszyć do
czapki, żebym jej znowu nie stracił od kuli szwabskiej.
A niech Pan Bóg sekunduje tym Prusakom  odpowiadał ksiądz, śmiejąc się  ale że mi
szkody narobili, to narobili, trzy czapki przez nich postradałem. Ale masz rację, Jacuś. Jak
pójdziemy na jaką nową wyprawę, to sobie każę takie rzemyki przyszyć, żeby znów czapki
nie postradać.
%7łartował sobie też Wiertelewicz i z Tomka bez drugiego ucha, bo choć się rana prędko
goiła, markotny był, że go tak Prusaki oszpeciły i mówił, że będzie musiał długie włosy zapu-
ścić, żeby tak ważnych braków twarzy nie było widać!
 Ojojoj!  wołał śmiejąc się Jacuś  będziesz wyglądał, mój Tomku, na panicza, na hra-
biątko jakie z taką długą czupryną. Jużci ostatnie hycle te Prusaki, żeby takiego porządnego
obywatela, jak ty, Tomku, tak szkaradnie oszelmować. I gadaj co chcesz, ale gdybym był na
twoim miejscu, to bym napisał do króla pruskiego, uszu i suplikę bym też czułą wygotował,
żeby srodze swemu wojsku zakazał strzelania do słuchów tak godnego jak ty obywatela war-
szawskiego.
Tomek śmiał się i odpowiadał:
 Po co pisać, już mi teraz żadnego ucha nie ustrzelą, bo ich obu nie ma.
70
Przychodził też Franek, ale ten był tak zajęty wojną, że tylko o Szwabach rozpowiadał, a
wtedy oczy mu się świeciły jak dwa ogniki. Właśnie w początkach sierpnia Prusacy przypu-
ścili zacięty szturm do szańca powązkowskiego, ale zostali odparci ze znacznymi stratami i
Franek, który w tej walce brał udział, opowiadał jej szczegóły, a także następny atak polski na
Szczęśliwice. W zapale potrząsał rękami, był piękny nieomal ze swą ognistą naturą. Wierte-
lewicz, słuchając tego, kręcił się niespokojnie na łóżku i mruczał:
 Ach, czemuż mnie tam nie było! kiedy ja wstanę, kiedy będę zdrowy?
Siostra Anastazja, widząc, że po takich odwiedzinach Franka ranny był niespokojny i go-
rączka się wzmagała, rzekła raz gniewnie:
 Zapowiadam jespanom, że jak jeszcze raz przyjdzie ten jespan taki wysoki, co go Fran-
kiem zowiecie, to go z przeproszeniem za drzwi wyproszę.
 Ach, czcigodna obywatelko  odpowiedział na to Gugenmus, który prawie całe dnie
przesiadywał przy Wiertelewiczu  racz wysłuchać mej gorącej i najpokorniejszej zarazem
prośby.
 Jakiejże to?  pytała siostra.
 Nie nazywaj nas jespanami, tylko obywatelami.
 Ej, jegomość masz już ze sześćdziesiąt lat, a jeszcze ci się jakieś głupstwa trzymają. Czas
już się ustatkować, mój jegomość.
I ruszając ramionami wychodziła, zostawiając Gugenmusa na pół przegiętego w ukłonach.
Przynosił on co dzień swą szkatułkę grającą i grał Wiertelewiczowi starą pieśń konfederac-
ką o  znamienitej Rzeczypospolitej , z której  zostały dzikie pola , lub poloneza  Boże daj,
Boże daj, by zabłysnął trzeci maj . Melancholia tych tonów słodko koiła duszę rannego
chłopca i łzy mu wyciskała z oczu.
Niekiedy Gugenmus, oglądając się dokoła, czy siostry Anastazji nie widać, której się bał,
wydobywał z kieszeni swego fraka z długimi po kostki połami tabakierkę i stukając w nią
palcami nachylał się nad rannym i szeptał: [ Pobierz całość w formacie PDF ]